contactmuziek

nieuwsbrief mei 2011

Beste mensen,------------------------------------------------------------8 mei 2011

Het is een jaar geleden, dat de eerste nieuwsbrief is verstuurd. We willen graag vertellen hoe het verder is gegaan. Het is een mooi toeval dat Leonoor vandaag 52 is geworden.

Jeannette tekent de muziekboekjes en het lesmateriaal inmiddels met kleurpotlood in plaats van met viltstift, het ziet er prachtig uit. De kaarten (A4 formaat) met de door Leonoor gemaakte 4- en 5-stemmige bewerkingen van de liedjes gemaakt met kinderen op les zien er ook heel mooi uit. Op de website www.contactmuziek.nl staat op de eerste pagina een link naar foto's lesmateriaal.

Het overstappen op kleurpotloden is te vergelijken met het overstappen van viool en cello naar viola da gamba, van kunststofsnaren naar darmsnaren, van blokfluit naar bamboefluit van één toon, van gitaar naar luit. Net als het overstappen op vegetarisch en biologisch eten, op schone energie, zoeken naar eenvoud en rust en een natuurlijke manier van met alles omgaan, de tijd nemen om met elkaar te praten. Kortom, bezig zijn met bewuster en socialer leven.

Marthe is naast het maken van foto's korte filmpjes gaan maken van de muzieklessen thuis, op school en in de verzorgingshuizen. Erg leuk dat we nu ook aan mensen kunnen laten zien wat er gebeurt. Na de lessen en na optredens sturen we ook filmpjes op aan de ouders van de kinderen en naar de verzorgingshuizen. Het is veel werk om alle foto's en filmpjes te selecteren en te documenteren, maar het is wel erg de moeite waard. We hebben inmiddels een schat aan bijzondere beelden van kinderen tijdens de muziekles en ouderen terwijl ze op de instrumenten spelen.

Het visueel maken van muziek met gekleurde noten en het visueel maken van de lessen en ontmoetingen met de foto's en filmpjes is heel belangrijk voor ons, om aan ouders, docenten, subsidiegevers en andere belangstellenden te kunnen laten zien wat wij aan het doen zijn. Beelden spreken voor zich.

Erik is bezig geweest met het bouwen van lage bamboefluiten van één toon. De lage fluiten zijn erg mooi om te horen. Een baspartij onder een melodie geeft diepte en warmte aan de melodie. Mensen zijn steeds weer erg verrast door het geluid van de bamboefluiten.

Leonoor heeft haar ervaringen en gemis in de muziek, muziekonderwijs, maar eigenlijk in het hele leven kunnen omzetten in

nieuwe ideeën over contact:

– Niet denken in jij bent ziek, ik niet, of jij moet geholpen worden ik help, of ik moet geholpen worden, jij helpt, maar elkaar helpen om vooral geestelijk verder te komen.
– Door met ons vieren samen te gaan wonen is er heel veel meer gebeurd, wat nooit gekund had als we allemaal apart waren blijven wonen.
– Samen leven is erg moeilijk en kan alleen goed gaan als je met elkaar een proces doormaakt met vallen en opstaan wat nieuw is. Oude manieren van met elkaar omgaan vervangen door nieuwe, dat moet steeds doorgaan, dan blijft er beweging.
– Alles wat je aan irritaties tegenkomt serieus nemen, het zijn mogelijkheden voor veranderingen. Maar ook elkaar helpen om het positieve te blijven zien in elkaar.
– Elkaar pijn doen is onvermijdelijk, als je maar blijft voelen dat je elkaar nodig hebt en dat je over alles kan en mag praten.
– Zorg ervoor dat het opgeruimd is, dat geeft heel veel eigenwaarde en letterlijk ruimte voor nieuwe ideeën.
– Muziek maken is fijn, maar moet niet ten koste gaan van het contact.
– Verschillen in gevoeligheid onderkennen en elkaar helpen om gevoeligheid te ontwikkelen en nadenken over wat je wilt zeggen, serieus praten en elkaar niet belasten met onbelangrijke onderwerpen.

nieuwe ideeën over muziek:

– Spelen op viola da gamba en luit, twee zacht klinkende instrumenten uit de renaissance, instrumenten die kinderen en de meeste volwassenen nog nooit hebben gehoord of gezien.
– Kinderen viola da gamba en luit leren spelen.
. – bamboefluiten maken van één toon om samen met iedereen, ook zonder kennis van muziek, melodieën te kunnen spelen.
– Kinderen met bamboefluiten van één toon noten leren lezen.
– Op de grond zitten tijdens de muzieklessen en als we luit spelen.
– Muzieknoten tekenen met gekleurde noten op een vrije manier, zodat kinderen geen kleuren maar noten leren lezen
– Kinderen maken en tekenen hun eigen liedjes.
– Kinderen op school en oude mensen in verzorgingshuizen kunnen luisteren naar en zelf ook spelen op de instrumenten.
– Vooral kinderen vertrouwen en richting geven door onderscheid te leren maken en er samen over praten, wat wel en wat niet goed is en wat je wel en wat je niet wil. Bijvoorbeeld niet vechten, maar wel praten.

Leonoor heeft het gevoel dat haar ideeën misschien wel uit een andere bron komen dan van haarzelf. Na een heel moeilijke periode in haar leven, omdat zij zich alleen voelde met haar gevoel dat er iets anders mogelijk moest zijn in het gezin, op school, in opleidingen en op het werk en zij veel pijn had, omdat zij in contacten heel veel miste, is het erg bijzonder dat dit nu allemaal aan het gebeuren is. En het begint erop te lijken dat meer mensen de wens hebben om samen te werken en op een dieper niveau contact te hebben, door serieus met elkaar te praten en veel aandacht te hebben voor elkaar.

Het is niet makkelijk om nieuwe wegen in te slaan. We hebben veel kritiek gekregen, maar ook heel bijzondere ontmoetingen en nieuwe contacten gekregen. Al heel veel mensen hebben met ons meegegeten. Helaas willen de ouders van Marthe niets en de moeder van Erik (bijna) niets met ons te maken hebben. Door de openheid en door ook te praten over moeilijkheden is duidelijk geworden wat altijd al voelbaar was, er was nooit echt contact. Vooral Marthe had daar al heel veel onder geleden. Erik heeft op een andere manier geleden, hij heeft altijd zijn gang kunnen gaan en is nooit bezig geweest met wat sociaal zijn is.

Wij proberen met ons vieren het patroon van elkaar pijn doen en zwijgen te doorbreken, maar daar willen de ouders van Marthe en de moeder van Erik niets mee te maken hebben. Dat doet pijn, maar Marthe heeft toch besloten de pijn, dat haar ouders geen contact zoeken, te dragen, omdat ze zelf wel een ander leven wil en dat geldt ook voor Erik. De moeder van Leonoor en Jeannette zegt tegen Marthe en Erik dat ze het gevoel heeft dat ze er twee kinderen bij heeft. Dat voelt als een enorme troost. Marthe zorgt voor de financiële administratie, de vader van Leonoor en Jeannette is altijd bereid om haar daarbij te helpen.

Een docent van de Pabo die ook les geeft op het conservatorium heeft met belangstelling gereageerd op onze manier van werken met kinderen. Hij vertelde dat er een onderzoek was gedaan door zijn studenten op basisscholen. Daar bleek dat docenten niet goed weten hoe ze muziek kunnen brengen in de lessen. Hij denkt dat het lesmateriaal dat wij aan het ontwikkelen zijn daarin wel iets zou kunnen betekenen. Wie weet komt daar iets samen.

Als mensen een filmpje zien, is het meteen duidelijk wat wij aan het doen zijn. Wij hadden twee maanden geploeterd om op papier een aanvraag te doen voor subsidie voor een project op scholen en een project voor ouderen in verzorgingshuizen. We kregen een afwijzing van de Provincie en van twee andere fondsen. Toen wij op aandringen van Marthe aan de directrice van het ouderenfonds RCOAK vroegen of wij langs konden komen om te laten horen en zien wat wij aan het doen zijn, zei zij tot onze verbazing dat ze wel langs wilde komen bij ons thuis.

We hebben muziek laten horen en filmpjes laten zien van het verzorgingshuis De Lichtkring waar wij nu elke maand een keer spelen. En we hebben het lesmateriaal laten zien wat we ook met ouderen willen gebruiken. Na anderhalf uur zei ze dat ze zeer onder de indruk was van waar wij mee bezig zijn en deed ze al meteen een toezegging van € 5.000. Ze adviseerde de resterende € 2.500 te vragen bij een collega van haar van het ouderenfonds Sluyterman van Loo en we mochten zeggen dat zij al een toezegging had gedaan, dan zou het wel in orde komen. Zo is het ook gegaan.

Het project heet: 'Muziek maken doe je samen', er zijn 48 optredens/muzikale
ontmoetingen in 5 verzorgingshuizen in en om Utrecht:
– Schutsmantel in Bilthoven (6)
– Klein Heerewegen in Zeist (6)
– Ewoud Gasthuis in IJsselstein (12)
– Zuylenstede in Utrecht (12)
– Transwijk in Utrecht (12)

Het vorige project hebben we nog samen aangevraagd met Axioncontinu voor hun 12 locaties in en om Utrecht. Nu hebben we de aanvraag zelf gedaan vanuit de door ons opgerichte stichting Contact & muziek.

Nieuw aan dit project is dat wij op 5 locaties komen en dus vaker terug komen op dezelfde locatie en zo iets kunnen opbouwen met de mensen. We hebben het gevoel dat, omdat het kleinere organisaties zijn, er meer wordt gekeken naar wat mensen zelf willen. Leonoor vertelt de bewoners en de begeleidsters dat zij oude mensen niet als ziek of dement wil zien en dat we beter kunnen praten over de mens in plaats van dement, één letter verschil, maakt alles uit. Het is heel fijn als mensen merken dat ze zich gezien en gehoord voelen als mens. We hebben er ook voor gekozen om één optreden/ontmoeting te doen in plaats van twee op een middag. Daardoor hebben we twee à drie uur tijd en hebben we ook aandacht voor de persoonlijke verhalen van de mensen.

Inmiddels hebben we in de meivakantie op 2, 4 en 6 mei de eerste drie optredens gedaan. Het waren drie prachtige ontmoetingen:
– een groep met 40 (!) mensen, van wie 21 mensen hebben gespeeld op de instrumenten. Iedereen luisterde en leefde mee als iemand anders op een instrument speelde.
– een kleine groep met 8 mensen, die allemaal gespeeld hebben en graag vaker op de instrumenten wilden spelen.
– een groep van 17 mensen waar ze het zo bijzonder vonden dat we na afloop mee mochten eten met de bewoners en de begeleidsters.

We voelen ons zeer op onze plek en hebben het gevoel dat we iets belangrijks aan het doen zijn. De mensen hebben behoefte om dieper op iets in te gaan. Mensen kunnen vaak niet meer stoppen met spelen, zo leuk vinden ze het om zelf een keer muziek te mogen maken. Heel ontroerend om te zien. Iedereen heeft wel iets met muziek en de meesten zijn er in hun leven niet of te weinig aan toe gekomen. Dan zegt Leonoor het kan nog steeds, je bent nooit te oud om te leren.

Een vrouw van 95 reageerde heel ontroerend op de klanken van de viola da gamba, ze zei het zijn lichte en donkere klanken. Wat zijn hoog en laag dan eigenlijk maar kale beschrijvingen, licht en donker is veel mooier. Nog een mooie uitspraak kwam van een vrouw die toen ze even op de kleine luit speelde zei: hoe meer gevoel je erin legt hoe mooier het wordt. Dat is de meest kernachtige manier van zeggen waar het over gaat met muziek maken, maar eigenlijk over het hele leven.

Leonoor heeft al een aantal mensen die bijna niets meer konden over een drempel kunnen helpen. Wat onmogelijk leek, bleek wel te kunnen: ze hebben mooie tonen getokkeld en gestreken op de kleine viola da gamba, de luit en samen een melodie gespeeld op de ééntoonsbamboefluiten. Door het contact dat Leonoor met de mensen maakt voelen zij zich op hun gemak en hebben we mooie gesprekken over muziek, over het leven, over opvoeden, over de oorlog in Indonesië, over hoe druk wij vaak zijn en hoe weinig kinderen aan rust toe komen en dat iets moeten nooit goed is en dat kwaliteit van leven heel belangrijk is.

Een begeleidster zei dat ze het heel bijzonder vond dat Leonoor mensen laat spelen op zulke kwetsbare instrumenten. Doordat mensen zien en horen hoe wij met de instrumenten omgaan, gaan zij er ook voorzichtig mee om. Wij vinden het ook bijzonder dat zoveel mensen op de kleine viola da gamba (diskant viola da gamba) en op de kleine luit (diskantluit) spelen. Er zijn in Nederland maar een paar diskantluiten, inmiddels hebben al honderden kinderen en ouderen ernaar geluisterd en er ook zelf op gespeeld.

Dit ook tot grote vreugde van Carel Huiskamp die al onze (6) luiten gebouwd heeft. Hij heeft dit jaar voor ons een prachtige basluit gebouwd, met een diepe en warme klank. Nu is ons luitkwartet net als het viola da gambakwartet compleet. Carel gaat nog verder met instrumenten bouwen voor ons, de planning is dat er de komende drie jaren elk jaar nog een luit voor ons wordt gebouwd. De andere instrumenten gaan dan misschien wel naar leerlingen.

We hebben via een handelaar, die soms mooie instrumenten weet te vinden, voor relatief weinig geld twee diskant viola da gamba's, een altvedel, een alt viola da gamba en zes strijkstokken kunnen kopen, waar we heel blij mee zijn. De kinderen spelen met plezier op de kleine viola da gamba's en we kunnen zo samenspelen met elkaar. Af en toe krijgt een kind voor een week een instrument mee naar huis.

We hebben vanaf januari 10 muzieklessen gegeven op de Jan Nieuwenhuyzenschool, een basisschool in onze wijk. Nelly, een vriendin van ons, geeft daar les aan groep 1 en 2, kinderen van 4 en 5 jaar. We zijn bij haar in de klas geweest en bij een collega van haar in groep 7 en 8, kinderen van 11 en 12 jaar. Het waren bijzondere ervaringen voor de kinderen. Ze mochten op de kleine viola da gamba strijken en op de kleine (diskant) luit tokkelen. Mooi om te zien hoe liefdevol ze op de instrumenten spelen en hoe mooi het klinkt als (kleine) kinderen op de luit tokkelen, doordat ze nog ontspannen zijn en zachte handen hebben.

De lessen in januari, februari, maart waren niet makkelijk, omdat er, mede door het enthousiasme in de lessen ervoor, veel aanmeldingen waren. Meestal waren er 12/13 kinderen en dat is veel als je in één uur iedereen individueel aandacht wilt geven en op de instrumenten wilt laten spelen en als het luisteren naar elkaar bijna onmogelijk is.

Een volgende keer zullen we dat anders doen en meer aandacht besteden aan het luisteren naar elkaar. Toch hebben de kinderen het leuk gevonden en veel geleerd. Ze hebben noten getekend, naar de muziek geluisterd en op schoot bij Leonoor voorzichtig getokkeld en gestreken op de kleine viola da gamba. Op de eerste pagina van de website www.contactmuziek.nl staat een link naar foto's verlengde schooldag.

De lessen thuis zijn steeds erg bijzonder om mee te maken. Inmiddels zijn er 9 kinderen die muziekles hebben. We nemen twee uur de tijd, voor twee, drie of vier kinderen. Van het groepje van vier kinderen krijgen twee kinderen samen of soms een kind alleen nog een extra les. Nadat het oudere echtpaar van 72 uit Delfzijl dichter bij huis les is gaan nemen, kwam een week later weer een volwassene op les. Hij heeft erg veel plezier in het spelen op de altvedel die hij van ons huurt en hij woont vlakbij.

De kinderen maken inmiddels hun eigen liedjes. Het proces van het maken van een liedje is bijzonder om mee te maken. Sommige kinderen maken een tekening, waar een liedje uitkomt. Andere kinderen maken een ritme op woorden en zingen dan op die woorden en dat ritme een melodie. Soms zingt een kind zomaar ineens een liedje met een mooie of leuke melodie. Jeannette maakt er een boekje van. Leonoor maakt van de liedjes 4-, 5- of 6-stemmige bewerkingen en Jeannette tekent ze op een A4. Zo kunnen we die liedjes meerstemmig samenspelen. De kinderen spelen ook liedjes van elkaar. We willen dit jaar proberen om de kinderen die bij ons thuis les hebben met elkaar in contact te brengen.

Twee van de zelfgemaakte liedjes staan op YouTube, we spelen het met 5 luiten:
– 'Lieve Popcorn' van Rosa
– 'Op de rebec spelen vind ik leuk' van Fenna.
De rebec is een heel klein strijkinstrument uit de middeleeuwen met drie snaren zonder fretten, waar de kinderen soms ook op spelen. Wij mogen dat instrument lenen van een kennis die dat gebouwd heeft op een cursus instrumentenbouw. Als je naar de website www.contactmuziek.nl gaat naar het onderwerp kinderen staat daar een link naar liedjes Rosa en Fenna op 5 luiten en kom je op de pagina waar de linken voor de filmpjes op YouTube staan.

Carel Huiskamp, de luitbouwer, was onder indruk van de foto's en de filmpjes die wij hebben laten zien van kinderen thuis en op school op de luit. Hij vindt het erg bijzonder wat wij aan het doen zijn. In Nederland wordt er bijna geen luitles gegeven aan kinderen. In Utrecht op de muziekschool is er één meisje dat luitles heeft. In Frankrijk zijn luitisten met elkaar begonnen om daar iets aan te doen, maar in Nederland gebeurt er behalve bij ons thuis bijna niets op dat vlak.
Wij werden laatst gebeld door een luitdocent van het conservatorium in Den Haag of zij het instrument mochten lenen voor een project. Omdat Leonoor er bijna dagelijks op speelt werd dat heel moeilijk. Uiteindelijk hebben ze in Duitsland een diskantluit kunnen huren.

Voor iedereen is het een bijzondere ervaring om op zo'n verfijnd instrument te mogen spelen. Als Leonoor mensen het instrument laat voelen is het altijd weer leuk hoe verbaasd mensen reageren als ze voelen dat de diskantluit bijna niets weegt.

Tenslotte is Leonoor het afgelopen jaar bezig geweest om op de website de basis van de muziektheorie te zetten, zie het onderwerp lesmateriaal. Daar staat bij muziektheorie, linken naar intervallen, grote en kleine terts toonladders.

29 mei is de dag van het park. We hebben een kraam bij de Muntsluizen, vlakbij park Oog in Al in Utrecht. We spelen zelf en met leerlingen. Mensen mogen spelen en meespelen op onze instrumenten.
24 juni spelen we om 21.30 uur in de Antoniuskerk, vlakbij ons huis in het kader van de nacht van de kerken.

Om ons werk ook financieel mogelijk te maken zijn donaties op rekening 1983.19.878 t.n.v. Stichting Contact & muziek, altijd welkom. Onze stichting is door de Belastingdienst aangemerkt als ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling), waardoor donaties onder bepaalde voorwaarden aftrekbaar zijn.

Wij zijn de ouders van Leonoor en Jeannette dankbaar voor de gesprekken, hun belangstelling, stimulans en gastvrijheid, adviezen en financiële steun.

Leonoor, Marthe, Jeannette, Erik